Leem als substraat – deel 3/4

Leem als substraat – deel 1: succulenta.nl/leem-als-substraat/
Leem als substraat – deel 2: succulenta.nl/leem-als-substraat-deel-24/

4 – Leem lost makkelijk op in water

Met name vanwege de derde eigenschap (“Vocht verspreidt zich in leem snel en gelijkmatig”) vind ik leem een prima substraat voor het zaaien. Mijn zaailingen heb ik in kleine potjes, en die staan met z’n allen weer in lage krat. Als ik de zaailingen water geeft, zet ik een zo’n krat in een grote bak met water en laat de potjes zich in een korte periode helemaal volzuigen met water. Een efficiënte manier van watergeven met weinig risico voor het omver vallen van zaailingen, wat zou kunnen gebeuren als je de potjes van bovenaf bewatert.

Wel ligt er hier een ander groot gevaar op de loer. Leem in potjes heeft de neiging om makkelijk met het water te mengen en eenmaal in water opgelost met wegvloeiend water mee te spoelen. Dit zou als gevolg kunnen hebben dat zodra je de krat met de zaailingen weer uit de bak met water optilt, en het overtollige water uit de potjes spoelt, er ook leem zal mee spoelen. Meestal vanuit de onderste lagen. Hierdoor kunnen er holle ruimtes onderin de potjes ontstaan. In eerste instantie is dat visueel aan de potjes zelf niet te merken. Je merkt het pas als de holle ruimte dusdanig groot worden dat de omliggende leem door vocht zacht wordt en het begeeft. Zaailingen zakken dan ineens in de holle ruimte en raken bedolven door het leem rondom de holle ruimte. Of erger; ze worden massaal weggespoeld, en moet je de ronddrijvende zaailingen in de bak water maar weer bij de juiste etiket zien te puzzelen. Een oplossing voor dit probleem is om een laagje fijn grit of kiezels onderin te pot te leggen om de gaten van de pot enigszins af te dekken. Zo vormt het grit of de kiezels een buffer en is er geen directe open verbinding tussen het water en het leem.

Leem en langdurige vochtigheid

Bij het zaaien houd ik de potjes altijd een tijdje in een afgesloten plastic zakje. Hierdoor blijft het substraat langer vochtig en behoudt het dezelfde vochtigheid, zonder kans om uit te drogen. Door de aanhoudende vochtigheid kan er op een gegeven moment wel algvorming ontstaan. Eventueel ook als het substraat gepasteuriseerd of gesteriliseerd is en er besmetting ontstaan is. Ook bij het gebruik van leem als substraat kan er algvorming ontstaan. Wel heb ik een verschil opgemerkt tussen leem en tussen potgrond als substraat, waarbij de algvorming bij leem duidelijk minder snel aanvangt. Tevens heb ik gemerkt dat de aantasting door alg ook minder intens lijkt te zijn.

Substraat met leem lijkt bij het steriliseren of pasteuriseren ook iets minder sterk te ruiken dan een substraat met potgrond. Gezien de vaak wat nare geur die hierbij vrijkomt, is dit wel prettig. Hoewel het verschil weliswaar niet groot te noemen is.

Leem op de langere termijn

Bij het zaaien van succulentenzaden in een substraat dat bestaat uit (gezeefd) potgrond, heb ik vaak gemerkt dat de toplaag na verloop van tijd korsterig wordt. Er vormt zich een losliggende laag verharde grond die als een losse korst boven de rest van de grond ligt, met opkrullende raden. Vaak wordt het nog slechts door de wortels van de zaailingen bij de rest van de grond gehouden. Heb nooit het idee gehad dat dat kwalijke gevolgen zou kunnen hebben voor de zaailingen, maar erg mooi oogt het in ieder geval niet. Mede dankzij de hierboven beschreven eigenschappen blijft leem in een potje ook op de lange termijn compact, en blijft ook de bovenste laag altijd netjes ogen.

(Wordt vervolgd…)