Monanthes

Op de Canarische eilanden vind je als liefhebber van succulenten heel veel moois. Bijvoorbeeld de alomtegenwoordige Euphorbia’s en de veel moeilijker te vinden Ceropegia’s. Er komt  maar één succulente soort van het geslacht Crassula voor (de eenjarige Crassula tillae die ook in Europa veel voorkomt) maar toch is de familie van de crassula’s, de crassulaceae dus, rijk vertegenwoordigd. Dat komt vooral door het soortenrijke geslacht Aeonium, en de daaraan zeer nauw verwante geslachten Greenovia en Aichryson. Maar ook sedums, Umbilicus (muurnavel)  en het kleine geslacht Monanthes zijn er te vinden.

Er zijn een stuk of 10 monanthessoorten en de meeste zijn dwergplantjes die het ook bij ons goed doen. Ideaal voor kleinbehuisden. De geslachtnaam Monanthes betekent zoiets als éénbloemig en dat duidt op de voor crassula-achtigen ongebruikelijke gewoonte om slechts een paar  bloempjes (soms inderdaad slechts één) aan een bloeistengeltje te produceren.

Die bloempjes zijn in de orde van 1 cm in diameter maar wel bijzonder fraai. Voor mij als relatieve leek lijken die bloempjes allemaal heel veel op elkaar.

De plantjes groeien veelal op bijna verticale lavawanden, vaak in de nabijheid van Aeoniums en Greenovia’s. Die lava is vaak zo verweerd dat de plantjes gemakkelijk losgemaakt kunnen worden.  Ook in gestapelde muurtjes tref je ze aan.

Monanthes houdt niet van droge hitte. Als je ze kweekt gaat dat zomers het best buiten onder een afdak. In de winter uiteraard vorstvrij plaatsen.

Monanthes brachycaulos (= korte stengel) komt voor op Tenerife en Gran Ganaria. Het vormt compacte rozetjes. Om een idee van de grootte te krijgen: de afzonderlijke blaadjes zijn ongeveer 2 cm lang.

Een nog veel compacter type is Monanthes pallens (= verbleekt) van Tenerife en La Gomera.

Deze bleekgroene rozetjes worden slechts 7 tot 10 mm hoog bij een diameter van 10-40 mm. Op de grote foto zie je het bloempje ervan. Het meet van punt tot punt zo’n 8 mm.

Meer struikachtig van groei is Monanthes laxiflora (= met ver uiteen geplaatste bloemen) die op Tenerife, Gran Canaria, Gomera, Lanzarote en Fuerteventura voorkomt.  In uiterlijk doen ze erg veel aan een sedum denken. De langwerpige blaadjes hebben aan de bovenkant vaak een opvallende langsgroef en ze zijn op hun natuurlijke groeiplaatsen bedekt met een grijsachtig waslaagje. Net zoiets als je bij Ceropegia fusca ziet.

Je hoort en leest eigenlijk weinig over het geslacht Monanthes. Maar toen ik als vice-voorzitter van Succulenta op 30 april 2015 de jubileumtentoonstelling van de afdeling Wageningen opende (ze bestaan 60 jaar) raakte ik daar in gesprek met een lid van die afdeling die bijzonder veel kennis heeft van de plantenwereld van de Canarische eilanden. Hij bleek ook alles te weten van de monanthessoorten. Ik heb hem (geloof ik) weten te bewegen om daar een keer een artikel over te schrijven voor Succulenta. En nu maar hopen dat hij woord houdt…